Đam mê làm báo, mong muốn được làm nhà báo và đi khắp đó đây. Đó có phải là niềm mong mỏi bấy lâu của bạn? Nhưng nhà báo là làm gì và công việc này có gì thú vị không? Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về hai chức danh “nhà báo” ấy.
1. Nhà báo là làm gì?
Nhà báo là người làm nghề đưa tin chuyên nghiệp. Nhiệm vụ đặc thù của nhà báo là tìm kiếm, xác minh, đánh giá và cung cấp thông tin về tất cả những sự kiện mới mà công chúng cần được biết mỗi ngày mỗi giờ, thậm chí mỗi phút mỗi giây.
Nhà báo có thể làm việc ở nhiều nơi, với nhiều vị trí. Tuy nhiên, các vị trí này đều liên quan đến vấn đề thông tin – truyền thông:
- Làm việc tại các tòa soạn báo, đài phát thanh, truyền hình. Đây là nơi làm việc mà các nhà báo làm nhiều nhất.
- Làm việc trong lĩnh vực chỉ đạo hoặc quản lý Nhà nước về báo chí.
- Làm việc trong các phòng thông tin - báo chí.
- Làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu và đào tạo báo chí.
- Làm việc trong các tổ chức quốc tế, tùy viên báo chí tại các Đại sứ quán trong và ngoài nước.
2. Tại sao nghề báo lại là nghề có tiềm năng lớn?
Câu trả lời nằm ngay trong tính chất công việc của các nhà báo. Buổi sáng tình dậy, thói quen của rất nhiều người là mua báo đọc, quan tâm xem hôm nay có gì mới trong nước cũng như nước ngoài. Chính các nhà báo là người mang lại những thông tin đó cho chúng ta. Công việc của nhà báo luôn là người tới trước, biết trước để rồi chuyển đến công chúng. Đó là một nghề hội tụ rất nhiều tiềm năng, đặc biệt là trong thời đại xã hội phát triển ngày nay.
Một nghề năng động và luôn luôn mới
Báo chí luôn là một trong những nghề nghiệp tạo cho bạn nhiều cảm giác năng động và mới mẻ nhất. Đơn giản là vì bạn là người đưa tin về cái mới. Nếu bạn chán ghét sự lặp lại đơn điệu thì nghề báo rất đáng để bạn lưu tâm.
Bạn luôn có cơ hội với báo chí nếu bạn thật sự đam mê
Bản thân báo chí là môt nghề nghiệp đặc thù. Không phải chỉ khi có một chỗ ngồi thật ổn định ở một cơ quan báo chí, bạn mới là nhà báo thực thụ. Các tòa soạn báo luôn cần những cộng tác viên nhiệt tình, hăng hái. Thêm vào đó, với sự phát triển của báo chí internet tại nước ta hiện nay, cánh cửa cơ hội với bạn luôn rộng mở.
Bạn có điều kiện khẳng định mình
Bạn hoàn toàn có thể dựng lên "chân dung" riêng biệt của mình, không lẫn vào ai trên trang báo, làn sóng phát thanh, màn ảnh truyền hình và trong lòng công chúng.
Bạn nắm trong tay sức mạnh công luận
Là người tạo lập và hướng dẫn dư luận xã hội, bạn là người đại diện cho tiếng nói của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Nhưng cũng chính vì vậy hãy cẩn thận lời ăn tiếng nói của bạn trên các mặt báo.
3. Khó khăn cũng luôn đi kèm với cơ hội
Công việc nào cũng vậy, ben cạnh những ưu điểm đều có những khó khăn riêng. Nghề báo là nghề “thời thượng”, nghề “hot” được nhiều bạn thích thú theo đuổi. Nhưng bên cạnh những ánh hào quang của nghề là phía tối đằng sau nó. Để có được những bài báo chất lượng, thông tin đảm bảo, tính cập nhật cao… nhà báo không phải chỉ ngồi một nơi, tìm kiếm thông tin và viết bài thầm lặng mà họ luôn phải xông xáo, năng động và đón đầu. Chính điều này cũng tạo nên những khó khăn mang tính đặc thù của nghề.
Nghề báo là 1 nghề khá khắc nghiệt. Bởi vậy trên thế giới có không ít nước xếp nghề báo là nghề nguy hiểm. Những nhà báo đi tác nghiệp trong điều kiện thời tiết xấu như lũ lụt, gió bão, đi thâm nhập vào các tổ chức xã hội đen, các vụ mua bán phi pháp hay các cuộc bạo động… đều có nguy cơ cao đeo dọa đến tính mạng. Chẳng vậy mà thỉnh thoảng bạn vẫn có thể thấy có tin nhà báo này nhà báo kia bị đánh đập, đe dọa, bị bắt hay sát hại… bởi những thế lực ngầm. Tuy nhiên, đó là trên thế giới, ở Việt Nam thì tình hình dịu hơn nhưng cũng không ít nguy cơ rình rập.
Bên cạnh đó, áp lực về tốc độ cập nhật thông tin mới khiến cho các nhà báo luôn phải “vắt chân lên cổ mà chạy” để đến trực tiếp hiện trường hay liên hệ gấp được với nhân vật để lấy được thông tin kịp thời.
4. Đòi hỏi năng khiếu và đam mê
Theo PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái, nghề báo rất cần ở nhà báo tài năng nhìn thấy thông tin mới, cho nên báo chí là nghề cần có năng khiếu phát hiện thông tin và tiếp theo đó là năng khiếu truyền tin. Vì vậy, PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái cho rằng muốn trở thành nhà báo, thí sinh phải tự xét xem mình có thực sự đam mê nghề này không và có năng khiếu phát hiện, diễn đạt thông tin không.
Thạc sĩ Lê Thị Thanh Nhàn cho biết đối với ngành báo chí, để trụ được 4 năm ở giảng đường và sống lâu dài với nghề sau này, ngoài kiến thức, kỹ năng được huấn luyện, sinh viên cần phải có một số tố chất và năng lực đặc trưng như: năng động, tháo vát, quảng giao, kiến văn rộng, diễn đạt rõ ràng, khúc chiết ý tưởng của mình cả bằng lời nói và văn bản... Tất nhiên, sức khỏe và ngoại hình cũng là hai yếu tố khá quan trọng góp phần làm nên thành công của một nhà báo.
Nghề báo là nghề của nhiều nghề, theo nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, có những người không học viết báo vẫn viết rất tốt, rất hay, thậm chí không học báo chí vẫn quản lý báo chí được. Cùng quan điểm, PGS-TS Nguyễn Thị Minh Thái cũng cho rằng có nhiều con đường trở thành nhà báo. Trong số hàng chục ngàn nhà báo hiện nay, số đông vẫn là những người làm báo do tự học nghề. Có nhiều nhà báo vào nghề không có bằng cử nhân báo chí mà có bằng cấp ở các lĩnh vực khác: văn học, sử học, luật học, tin học, mỹ thuật, giáo dục học, kinh tế, ngoại ngữ, ngôn ngữ... Ngược lại, cũng có những người tốt nghiệp đại học Báo chí hẳn hoi nhưng khi ra trường vẫn không viết nổi dù chỉ một cái tin.