Nhu cầu trên thị trường hiện cần khoảng 6.000 trình dược viên. Do thiếu người, lao động tốt nghiệp trung cấp y tế cũng đang được trọng dụng
Nghề trình dược hay giới thiệu thuốc trở nên “đắt hàng” trong vòng hai đến ba năm trở lại đây. Giám đốc một công ty dược làm phép tính: Toàn TP hiện có hơn 400 công ty dược, nếu trung bình mỗi công ty chỉ cần khoảng 15 trình dược viên (TDV) thì cần phải có hơn 6.000 người. Tuy nhiên, thực tế mới chỉ có khoảng 2.000 TDV đang hoạt động chính thức, nghĩa là đang thiếu rất nhiều so với nhu cầu của thị trường hiện nay.
Thăng tiến và mặc cảm
Đến các bệnh viện trong TP hay những phòng khám đa khoa, những phòng mạch tư nhân..., nếu bắt gặp những người kè kè túi xách in logo và tên tuổi của một công ty dược nào đó, kiên nhẫn ngồi hàng giờ chờ bác sĩ..., họ đích thị là TDV. Nhiều người đánh giá đây là một nghề “tiếp thị sang trọng”, rất kén người, chỉ dành cho những người am hiểu về thuốc, đồng thời có khiếu tiếp thị, khả năng thuyết phục khách hàng. Một yếu tố khá quan trọng nữa giúp TDV thành công là phải yêu thích công việc mình đang làm. Dược sĩ T.H.A, đang làm TDV cho một công ty dược của Pháp có tại TPHCM, thổ lộ: “Làm TDV tốt, sẽ có thu nhập cao và nhiều cơ hội thăng tiến, sau hai năm có thể lên chức trưởng nhóm, rồi giám đốc sản phẩm, quản lý thương mại...”.
Rào cản khó vượt qua đối với những người theo nghề này là sự mặc cảm, bởi khi bước vào trường đại học, hiếm có ai nghĩ sau này họ sẽ làm TDV, đi “năn nỉ” chính những đồng nghiệp của mình để bán thuốc. Cho nên, nhiều người chỉ xem đây là công việc tạm thời để kiếm thêm thu nhập. Chị L.N.Q, TDV của một công ty dược, tâm sự: “Tôi làm TDV khi không còn sự lựa chọn nào khác vì chưa tìm được công việc như ý. Mỗi lần đến gặp bác sĩ giới thiệu thuốc, mình mặc cảm lắm. Còn gì tủi thân hơn khi nhìn tấm bảng treo ở cửa phòng bác sĩ: “Không tiếp TDV”.
Chảy máu nhân lực...
Nhận thức rõ điều này, các công ty dược càng ngày càng cố tìm ra chính sách sử dụng nhân sự phù hợp, xem việc xây dựng và phát triển đội ngũ TDV là những hoạt động mang tính chiến lược. Thực tế cho thấy, TDV là một lực lượng quan trọng, ảnh hưởng tích cực đến tên tuổi và hiệu quả làm ăn của DN. Ông Nguyễn Trung Dung, Giám đốc Nhân sự Công ty Dược phẩm OPV, cho biết: “Nhu cầu về TDV của các công ty liên doanh, nước ngoài là rất lớn và có thật. Các công ty đã và đang chú trọng hơn tính chuyên nghiệp của TDV và sự “trung thành” của họ với DN vì trong xu thế cạnh tranh, mỗi TDV có thể là một lá bài chiến lược. Chẳng có DN nào muốn bị lật tẩy vì chính lá bài đó”.
Hiện tại, nhiều công ty dược tư nhân yêu cầu TDV là những người đã tốt nghiệp trung cấp y tế, hoặc cao hơn càng tốt, trong khi các công ty liên doanh, nước ngoài đều yêu cầu TDV phải là bác sĩ, dược sĩ. Thế nhưng, đội ngũ này có hạn, trong khi số lượng công ty dược tăng lên đều đặn mỗi tháng, bài toán hóc búa là làm thế nào để giữ chân các TDV giỏi. Chị Thu Nguyệt, phụ trách nhân sự một công ty dược tại TPHCM, than thở: “Tuổi nghề trung bình của một TDV không quá 1 năm, khiến các công ty dược luôn lo lắng chuyện kiếm nhân sự thay thế”. Nhiều công ty không chấp nhận được chuyện vừa trả lương cao cho TDV, vừa chấp nhận những cuộc “thay máu” bất thường, đã điều chỉnh yêu cầu tuyển dụng. Những người tốt nghiệp trung cấp y tế ngày càng được trọng dụng, sau khi cam kết gắn bó lâu dài với công ty, họ được công ty đưa đi đào tạo và được hưởng nhiều chế độ đãi ngộ về lương bổng.
Lãng phí chất xám?
Tiến sĩ - dược sĩ Trương Văn Tuấn, Giám đốc Trung tâm Khoa học Công nghệ Dược Trường ĐH Y Dược TPHCM, cho rằng: “Mục đích đào tạo các bác sĩ, dược sĩ là để điều trị bệnh và nghiên cứu, bào chế thuốc nhưng hiện nay theo quy định của Bộ Y tế, người giới thiệu thuốc phải là người đã tốt nghiệp Đại học Y Dược. Sử dụng lực lượng này làm TDV là lãng phí, vì một TDV chỉ cần có khả năng tiếp thị tốt và một kiến thức nền về dược chứ không cần phải đào tạo chuyên sâu như các bác sĩ, dược sĩ đại học”. Riêng tại TPHCM, việc thống kê số liệu và quản lý đội ngũ TDV rất khó vì các công ty dược nước ngoài sử dụng rất nhiều TDV nhưng không đăng ký và xin thẻ “Người giới thiệu thuốc” của Sở Y tế. Qua những điều trên có thể hiểu việc các công ty sử dụng TDV chưa hội đủ quy định của Bộ Y tế là sai nguyên tắc. Nhìn vào con số: 700 người được Sở Y tế cấp thẻ “Người giới thiệu thuốc” cho tới thời điểm này, các công ty dược thật khó có được một đội ngũ TDV vừa đúng quy định, vừa theo nghề ổn định. Theo dược sĩ Nguyễn Xuân Cẩm, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, sắp tới, sở sẽ có văn bản quy định chính thức về hoạt động của người giới thiệu thuốc trên địa bàn TP.
DƯƠNG QUANG - THÙY DƯƠNG