Nhiều ý
kiến vẫn băn khoăn về quy định mới được thông qua quanh việc công nhận giá trị
bằng chính quy, tại chức tương đương nhau.
Quốc hội vừa biểu quyết thông qua Luật Sửa đổi, bổ sung một số
điều của Luật Giáo dục ĐH. Trong đó, một trong những vấn đề được đưa vào luật
này là việc cấp văn bằng, chứng chỉ ĐH vẫn đang khiến nhiều người băn khoăn.
Khác chuẩn thì khó thể chung bằng
Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH chỉ quy
định văn bằng giáo dục ĐH thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, gồm: bằng cử nhân,
thạc sĩ, tiến sĩ và văn bằng trình độ tương đương. Quy định này được hiểu là
bằng chính quy với bằng tại chức, bằng từ xa, bằng liên thông, văn bằng 2 là
tương đương.
Như vậy, sự phân biệt về bằng cấp giữa các hình thức đào tạo đã
không còn. Trong thực tế, nhiều ý kiến vẫn lo lắng, hoài nghi về việc tuyển
sinh, đào tạo và chuẩn "đầu ra" giữa những người học ở các loại hình
đào tạo văn bằng.
Theo ThS Trương Tiến Sĩ, giảng viên Trường ĐH Ngân hàng TP HCM,
trước hết, cần nói rõ là trên thế giới, các trường ĐH chỉ có một chương trình
đào tạo, một chuẩn đầu ra cho một bậc đào tạo. Sinh viên, học viên tích lũy đủ
tín chỉ của chương trình thì được cấp bằng. Dù học theo loại hình đào tạo nào
(liên thông, văn bằng 2, trực tiếp hay trực tuyến, từ xa...) thì cũng phải theo
một chuẩn chung và vì vậy, bằng cấp chỉ có một loại.
Ở Việt Nam, do vấn đề lịch sử để lại, bên cạnh cái giống với
quốc tế là nhiều loại hình đào tạo như đã nói ở trên, ta còn cho phép tồn tại 2
hệ đào tạo khác nhau: chính quy và không chính quy. Không chính quy ở đây được
hiểu là "tại chức" hay "vừa làm vừa học".
"Người đã đi làm và đi học thì có kinh nghiệm thực tế nhưng
bị hạn chế về trình độ, khả năng tiếp thu và quỹ thời gian cho việc học. Vì
vậy, nếu áp chuẩn chương trình chính quy cho đối tượng này thì khả năng hoàn
thành chương trình gần như bằng 0. Vì vậy, phần lớn các trường buộc xây dựng
chương trình đào tạo riêng cho hệ này và đương nhiên chuẩn thấp hơn so với
chương trình đào tạo chính quy" - ThS Trương Tiến Sĩ phân tích.
PGS-TS Nguyễn Thiện Tống, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật hàng
không Trường ĐH Bách khoa TP HCM, cho biết hệ thống giáo dục ĐH nước ta có
nhiều hệ đào tạo, từ chính quy đến tại chức, văn bằng 2, liên thông, từ xa. Mỗi
hệ đào tạo được mở ra, người học hoàn thành đều có tên bằng chung là bằng ĐH
nhưng giá trị khác nhau. Điều này lý giải tại sao bằng ĐH lại ghi rõ cử nhân ĐH
hệ chính quy, liên thông, từ xa… mà không phải chỉ đơn thuần là cử nhân ĐH.
Xét về đầu vào thì sinh viên hệ tại chức không bằng hệ chính quy
do họ thường đã rớt ĐH. Xét về khối lượng của chương trình đào tạo thì hệ tại
chức chỉ bằng 75% hệ chính quy. Xét về chất lượng thì hệ tại chức nói chung kém
xa hệ chính quy.
Ông Tống nêu thực tế: "Có một sự thỏa thuận
"ngầm" hầu như phổ biến về việc hạ bớt khối lượng, chất lượng dạy và
học của cả phía người dạy cũng như người học của hệ ĐH tại chức. Việc thi cử
của các môn học hệ tại chức cũng không nghiêm túc bằng hệ chính quy. Từ sự khác
nhau đó, nếu xếp bằng ĐH chính quy có giá trị như bằng tại chức, văn bằng 2,
liên thông, từ xa là thiếu cơ sở. Nói cách khác, việc này là thiếu thực
tế".
Hãy để các trường tự quyết
PGS-TS Đỗ Văn Dũng, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP
HCM, cho rằng sở dĩ sinh viên hệ không chính quy không đạt chất lượng như sinh
viên chính quy là do đầu vào không cạnh tranh, động lực học không lớn, tiêu
chuẩn đầu ra không chặt chẽ bằng.
"Theo lộ trình, 1-2 năm nữa, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP
HCM sẽ ngưng đào tạo hệ tại chức. Việc không phân biệt bằng cấp giữa các hình
thức đào tạo cũng giống như bán một món hàng như nhau nhưng một món là đồ dỏm,
một món đồ thật, đến khi bán đồ thật thì người ta lại không tin" - ông
Dũng so sánh.
Theo ông Dũng, thị trường lao động sẽ quyết định tất cả.
"Những trường không có tầm nhìn xa, chỉ thấy lợi nhuận trước mắt mà dễ dãi
trong việc tuyển sinh, đào tạo, đầu ra của hệ ngoài chính quy sẽ bị trả giá
bằng chính uy tín của mình" - ông Dũng nhận xét.
Dù đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định chương trình đào
tạo, chất lượng đào tạo giữa hình thức chính quy và tại chức là như nhau nên
giá trị bằng cấp cũng tương tự nhưng nhiều người vẫn băn khoăn về điều này.
Theo ông Dũng, không phủ nhận vai trò của hệ tại chức trong thời gian qua - tạo
điều kiện cho những người muốn học cả đời. Tuy nhiên, sứ mệnh của nó đã qua và
cần được thay đổi mới mong được sự đón nhận của xã hội.
PGS-TS Đặng Vũ Ngoạn, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghiệp
Thực phẩm TP HCM, cho rằng văn bằng là do cơ sở đào tạo cấp và họ là người tự
quyết định giá trị của nó, thị trường sẽ đánh giá chất lượng. "Có trường
dù đào tạo theo hệ nào cũng bảo đảm chất lượng. Còn có trường thì ngay cả hệ
chính quy cũng chưa tạo được lòng tin" - ông Ngoạn nói.
Theo ThS Trương Tiến Sĩ, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ nên ban hành
một quy chế đào tạo thống nhất, tiến tới xóa bỏ luôn hệ chính quy và hệ không
chính quy. Khi đó, chỉ gọi là bằng ĐH với chương trình đào tạo và chuẩn đầu ra
duy nhất. Đối tượng chiêu sinh là ai, tổ chức dạy học như thế nào (ngày, đêm,
cuối tuần, offline, online trực tuyến...) là do mỗi trường tự quyết.
Không thể phiên
ngang ngay
TS Nguyễn Đức Nghĩa, nguyên Phó Giám đốc ĐHQG TP HCM, cho rằng
việc Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục ĐH quy định không
phân biệt giá trị văn bằng thể hiện yêu cầu nâng chất lượng các loại hình đào
tạo khác phải đạt các tiêu chuẩn đào tạo như loại hình chính quy toàn thời
gian. Tuy nhiên cần có những quy định và lộ trình chuyển đổi cụ thể, chứ
không thể đương nhiên phiên ngang tương đương ngay.
Theo TS Nghĩa, muốn đạt được độ tương đương về chất lượng của
các loại hình đào tạo thì cần có sự thống nhất về thời gian, thời lượng đào
tạo và nội dung chương trình đào tạo.
|
https://nld.com.vn/giao-duc-khoa-hoc/bang-cap-nhu-nhau-can-lo-trinh-chuyen-doi-2018120221560421.htm