Tỉ
lệ thí sinh dự thi THPT quốc gia mấy năm gần đây không đăng ký xét tuyển đại
học có xu hướng tăng, TS Vũ Xuân Hùng - Vụ trưởng Vụ Đào tạo chính quy, Tổng
cục Giáo dục nghề nghiệp cho rằng đây là tín hiệu tốt, thể hiện chính sách phân
luồng đang có những tác động tích cực. Người dân không còn tâm lý sính bằng
cấp, phải vào đại học bằng mọi giá… Thế nhưng việc này cũng đặt ra cho hệ thống
giáo dục nghề nghiệp thách thức không nhỏ.
Năm
2019, có 279.001 thí sinh dự thi Trung học phổ thông (THPT) quốc gia chỉ để xét
công nhận tốt nghiệp THPT (chiếm khoảng 27,8%). Đây là tín hiệu đáng mừng cho
thấy chính sách phân luồng đang có những tác động tích cực hay vì hiện nay, vào
đại học (ĐH) không còn là cánh cửa hẹp, nếu không muốn nói là “mở toang” với
hàng chục phương thức xét tuyển khác nhau không căn cứ vào kết quả thi THPT
quốc gia?
Có
nơi 70% học sinh chỉ thi để xét tốt nghiệp
Thống
kê của Sở GDĐT Nam Định, trong tổng số 19.814 thí sinh đăng ký dự thi, có 4.192
thí sinh chỉ thi để xét tốt nghiệp, chiếm trên 20%. Trong khi đó, Hòa Bình có
hơn 58% thí sinh đăng ký dự thi chỉ để xét tốt nghiệp. Đây là con số không gây
bất ngờ với nhiều người vì tỷ lệ này mấy năm nay ở Hòa Binh đều tăng. Cũng giữ
mức trên 50% còn có tỉnh khác như Điện Biên, Hà Giang, Lào Cai... Đặc biệt, Lai
Châu có tới 70,66% học sinh lớp 12 đăng ký dự thi chỉ để xét tốt nghiệp.
Một
bất ngờ khác là Nghệ An, vùng đất lâu nay được xem là “đất học” lại có tới hơn
13.000 học sinh thi để xét tốt nghiệp, chiếm gần 40%. Đây là tỷ lệ cao nhất
trong vài năm trở lại đây và cao hơn năm 2018 khoảng 5%.
Theo
phân tích của Sở GDĐT Lào Cai, sẽ có gần 40% học sinh tốt nghiệp THPT học tiếp
lên ĐH,CĐ; trên 50% còn lại đi làm phổ thông hoặc học nghề ngắn hạn. Dự kiến
năm 2020, Lào Cai phấn đấu có 20% học sinh học ĐH, 70% học nghề (CĐ, Trung
cấp); 10% tốt nghiệp THPT được bồi dưỡng, học các chương trình đào tạo ngắn
hạn.
Lý
giải của nhiều tỉnh thành về tỉ lệ này đó là vì học sinh nhìn thấy cảnh sinh
viên tốt nghiệp ĐH,CĐ không xin được việc làm rất nhiều. Trong khi đó nhiều khu
công nghiệp lại cần tuyển công nhân chỉ cần tốt nghiệp hoặc THCS đi làm ngay.
Một bộ phận học sinh khác thì đi học nghề, học các chương trình đào tạo ngắn
hạn, vừa học vừa làm có thể có thu nhập ổn định luôn mà không phải lo lắng học
ĐH xong, xin việc thế nào?
Ngoài
các phương án trên, học sinh còn có một lựa chọn khác nữa là vào ĐH,CĐ thông
qua hình thức xét tuyển không dựa vào điểm thi THPT quốc gia. Thống kê cho
thấy, năm nay có tới hơn mười hình thức xét tuyển bằng học bạ, xét tuyển kết
hợp học bạ và thi đánh giá năng lực, phỏng vấn trực tiếp…
Trong
đó, với việc tăng chỉ tiêu tuyển sinh từ phía các trường ĐH tới hơn 34.000 chỉ
tiêu so với năm 2018 thì các thí sinh có nguyện vọng theo học ĐH,CĐ sẽ còn có
nhiều cơ hội khác. Các em có thể dùng học bạ 3 năm học phổ thông hoặc riêng kết
quả học tập lớp 12… để đăng ký xét tuyển vào ĐH. Cứ tốt nghiệp THPT là có thể
vào ĐH là xu hướng tuyển sinh của nhiều trường trong vài năm gần đây khi sử
dụng đa phương thức xét tuyển nhằm hút thí sinh bằng mọi cách.
Riêng
với các trường CĐ thuộc hệ thống giáo dục nghề nghiệp (trừ khối ngành sư phạm
phải theo quy định của Bộ GDĐT) thì đa số, chỉ cần tốt nghiệp THPT là đã có thể
nộp hồ sơ xét tuyển vào trường. “Cánh cổng hẹp” vào ĐH đa số chỉ khó khăn với
các trường tốp trên. Thực tế trong mùa tuyển sinh năm 2018 và trước đó, nhiều
học sinh trúng tuyển vào các trường ĐH ngoài công lập bằng phương thức xét học
bạ.
Yêu
cầu nhân lực trình độ cao
Mặc
dù còn phương thức xét tuyển vào ĐH,CĐ bằng học bạ như chúng tôi đã đề cập ở
trên nhưng ngay cả những thí sinh đăng ký xét tuyển vào ĐH,CĐ bằng kết quả thi
THPT quốc gia, thì không phải em nào đỗ cũng nhập học. Câu hỏi thí sinh đi đâu
mấy năm gần đây vẫn được các trường đặt ra nhưng đi tìm câu trả lời không
dễ.
Một
trong những lý do được các chuyên gia giáo dục phân tích là do hiện nay rất
nhiều trường ĐH công lập đã thực hiện tự chủ tài chính nên mức học phí khá cao.
Nhiều thí sinh dù đỗ cũng từ chối nhập học để tham gia xét tuyển bổ sung vào
những trường ĐH có mức học phí thấp hơn. Một bộ phận khác chọn đi du học, học
chương trình liên kết... và cũng có những em sau khi cân nhắc về cơ hội việc
làm sau khi tốt nghiệp ĐH đã quyết định lựa chọn gia nhập thị trường lao động
ngay.
Trên
thực tế, học sinh tốt nghiệp THPT đã đủ 18 tuổi, hoàn toàn có thể tham gia ngay
vào thị trường lao động với các công việc khác nhau nhưng chủ yếu là lao động
phổ thông, không có kiến thức, kỹ năng và tay nghề ổn định. Mặc dù doanh nghiệp
có thể đào tạo trực tiếp nhưng đó chỉ là đào tạo công việc cụ thể nên nếu sau một
vài năm, doanh nghiệp không cần đến vị trí đó hoặc người lao động không đáp ứng
được yêu cầu công việc, phải nghỉ việc thì để tìm kiếm công việc khác có thu
nhập tốt không dễ.
Nhìn
nhận về tỉ lệ thí sinh dự thi THPT quốc gia mấy năm gần đây không đăng ký xét
tuyển ĐH có xu hướng tăng, TS Vũ Xuân Hùng- Vụ trưởng Vụ Đào tạo chính quy,
Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp cho rằng đây là tín hiệu tốt, thể hiện chính sách
phân luồng đang có những tác động tích cực. Người dân không còn tâm lý sính
bằng cấp, phải vào ĐH bằng mọi giá… nhưng cũng đặt ra cho hệ thống giáo dục
nghề nghiệp thách thức không nhỏ. Đó là làm sao để đào tạo người học thành
những lao động vừa có kiến thức kết hợp với thực hành để đáp ứng yêu cầu của
thị trường lao động thời đại công nghiệp 4.0. Đó không chỉ là lao động giản đơn
mà điều thị trường cần hơn đó là những lao động được đào tạo lành nghề, có kỹ
thuật cao, làm chủ được công nghệ đang ngày càng phát triển.
Từ
góc nhìn khác, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ- nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT cho rằng từ phía
các địa phương và ngành giáo dục cần có khảo sát cụ thể xem những học sinh
không đăng ký xét tuyển vào ĐH,CĐ có phải tất cả đều sẽ đi học nghề hay sẽ vào
ĐH,CĐ bằng hình thức xét tuyển học bạ hay đi làm ở các công ty, xí nghiệp? Từ
đó, mới tính toán được hiệu quả của công tác phân luồng thực chất đến đâu. Bên
cạnh đó, điều này cũng đặt ra cho các trường ĐH,CĐ bài toán nâng cao chất lượng
đào tạo để hút thí sinh. Nếu chỉ chăm chăm tăng chỉ tiêu một cách cơ học mà
không tính đến tình trạng sinh viên thất nghiệp sau khi ra trường thì sẽ chỉ
gây tác động xấu đến thị trường lao động.
Thu
Hương
http://daidoanket.vn/giao-duc/tuyen-sinh-dai-hoc-2019-nhung-hoc-sinh-khong-xet-tuyen-se-di-dau-tintuc436987